Holenderski malarz, rysownik i grafik, jeden z najważniejszych artystów dojrzałego baroku.
W l. 16256-1631 pracował w Lejdzie, od 1631 w Amsterdamie; był uczniem I. van Swanenburgha i P. Lastmana; nauczyciel C. Fabritiusa, W. Drosta, G. Dou; pracował na zlecenie zarówno prywatnych odbiorców, jak i organizacji miejskich; w pierwszym okresie twórczości, do ok. 1628, pozostawał pod wpływem dzieł Lastmana, dokonań Caravag-gia i tzw. szkoły utrechckiej; ostatecznie wykształcił indywidualny, mistrzowski styl; realizował kompozycje religijne, rodzajowe, mitologiczne i alegoryczne, pejzaże oraz portrety - twórczość dzielona na okresy chronologiczne: ok. 1625-1628 m.in.:Ukamienowanie św. Stefana, Balaam i oślica, Koncert, Tobiasz i Anna, Dawid z głową Goliata przed Saulem; ok. 1627-1631 m.in.: Samson i Dalila, Wskrzeszenie Łazarza, Przypowieść o bogaczu, Lekcja anatomii doktora Tulpa, 1632; 1633-1639 cykl obrazów pasyjnych; 1633-1642 m.in.: Ofiara Abrahama, Danae, Uczta Baltazara, cykl Pasja, Oślepienie Samsona, Krajobraz z miłosiernym Samarytaninem, Portret kaznodziei Cornelisa Anslo, Portret kompanii kapitana F. Banninga Cocqa - zwany także Strażą nocną; 1642-50 m.in.: Święta Rodzina, Wieczerza w Emmaus; 1650-1660 m.in.:Portret Jana Sixa, Betsabee, Hendrickje w kąpieli, Józef i żona Putyfara, Jakub błogosławiący synów Józefa; 1660-1669 m.in.: Mojżesz z tablicami przykazań, Sprzysiężenie Claudiusa Civilisa, Homer, Izaak i Rebeka – zwany takżeŻydowską narzeczoną, Powrót syna marnotrawnego; w twórczości zwracał uwagę na wszystkie problemy występujące w kompozycjach malarskich, głównie jednak na kwestię światłocienia jako głównej siły kształtującej obraz, a tym samym wydobywającej dynamiczną akcję, niekiedy dramatyczną i pełną wewnętrznego napięcia emocjonalnego; równie chętnie wydobywał w obrazach – głównie jednak w grafikach – wrażenia patetyczne i monumentalne; jego dzieła – uznawane za mistrzowsko niedoścignione – oddziaływały na sztukę europejską już od momentu ich powstania.